De stoker gooit nog een schep kolen op het vuur en de machinist trekt aan de stoomfluit. Alle passagiers instappen! Maak een reis door het verleden met een stoomtrein of stoomtram. Al vele jaren is Hemelvaartsdag onlosmakelijk gekoppeld aan de Nationale Stoomtreindag. Bij circa tien railmusea, verspreid over het hele land, gaan ze de stoomlocomotieven weer opstoken. ‘Ze’ zijn voor het overgrote deel vrijwilligers die de winter hebben besteed aan het in topconditie houden van hun machines. Of die een restauratieklus hebben afgerond en dat aan het publiek willen laten zien. Apetrots, vanzelfsprekend. Locomotieven en rijtuigen zijn gepoetst en staan te wachten op de bezoekers.
Groot en klein
Stoomtreinen zijn er in alle formaten. Veel mensen kennen de kolossale machines van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij uit Beekbergen, van de stichting Stadskanaal Rail of van de ZLSM die in Zuid-Limburg rondrijdt. Klein kan ook. Dan gaat het meestal om smalspoor zoals van de Stoomtrein Katwijk Leiden. Tussenmaten zijn ook beschikbaar: de Museum Buurtspoorweg tussen Haaksbergen en Boekelo rijdt op normaalspoor (zoals NS), maar met kleinere locomotieven. Dat geldt ook voor lijnen als Hoorn-Medemblik en Goes-Borsele. Kortom: alle maten zijn vertegenwoordigd. Wat de railmusea gemeenschappelijk hebben is de sfeer: ongedwongen en gezellig. De medewerkers geven u antwoord op de meest onmogelijke vragen: probeer maar!
Ook diesel
Het jaarlijkse succes van de Nationale Stoomtreindag heeft een aantal railmusea met diesellocs doen besluiten, ook mee te doen. Vaak hebben deze locomotieven een industrieel verleden, en hebben ze dienst gedaan in steenfabrieken of bij het grondverzet. Je hoort dan wel geen stoomfluit, maar knorrende dieselmotoren en het geluid van rammelende koppelingen hebben ook hun charme. De sfeer is er niet minder om. Nog sterker: omdat smalspoor zo overzichtelijk is, bekruipt je soms het gevoel: zou mijn achtertuin groot genoeg zijn om ….? Is de achtertuin te klein, dan is er een oplossing waar iedereen blij mee is: word medewerker. Technisch of niet, alle inzet is welkom!
Meerdaagse evenementen
Op een aantal plaatsen heeft op de Nationale Stoomtreindag de opening plaats van een meerdaagse happening. Dit is het geval bij de RTM in Ouddorp langs de Brouwersdam (Driedaags Stoomfestival t/m 12 mei) en de Stoomtrein Goes-Borsele (Sporen naar het Verleden t/m 12 mei).
Railmusea.nl De railmusea zijn allemaal bereikbaar via deze website. U bent welkom in de wereld van toen, om te genieten van een sfeer waar ‘haast’ een onbekend begrip was.
Programma per railmuseum
RTM Ouddorp
Uitgebreid feestprogramma met stoom- en dieseltrams: de dag start om 11.00 uur met een dieseltram. U kunt meerijden! Daarna een rijdt er een keur van stoomtrams, met de laatste rit -vertrek 15.45 u. met alle teakhoutenrijtuigen, getrokken door twee stoomlocomotieven, een reprise van de vroegere strandtram van Rotterdam naar Oostvoorne. Bij het museum staan modelbanen, stoomwalsen en werkende stoommachines opgesteld. Voor de kinderen rijdt er een minitrein. Ook op vrijdag 11 en zaterdag 12 mei is er van alles te beleven bij RTM Ouddorp. Zie voor meer informatie: www.rtm-ouddorp.nl
De Miljoenenlijn, Simpelveld
Op Hemelvaartsdag 10 mei rijdt de Stoomtrein van de Zuid Limburgse Stoomtrein Maatschappij weer door het mooie heuvelland. De eerste stoomtrein vertrekt om 10.25 uur uit Simpelveld naar Schin op Geul en is om 11.45 uur weer terug. Ook om 12.25 en 15.55 rijden er stoomtreinen van Simpelveld naar Schin op Geul v.v. en er vertrekt om 14.45 een stoomtrein naar Kerkrade. Bovendien rijden er ook nog dieseltreinen op 10 mei. Zie voor meer informatie: www.zlsm.nl
Veluwsche Stoomtrein Maatschappij, Beekbergen
Op Hemelvaartsdag (donderdag 10 mei 2018) is de Nationale Stoomtreindag! Op deze dag rijdt de VSM met meerdere stoomtreinen intensief tussen Apeldoorn en Beekbergen, en tussen Beekbergen en Loenen. In ons historische Museumstoomdepot vinden verschillende activiteiten plaats. Locomotieven worden gerangeerd, op de draaischijf geplaatst, van kolen voorzien door een oude kolenkraan, en onder de waterkolommen gereden voor het innemen van water. Ook rijden er vanuit Beekbergen goederentreinen en worden er historische diesellocomotieven ingezet. En voor een hapje en een drankje kunt u terecht in de treinen en op het terras van Beekbergen. Als u gaat dauwtrappen kunt u op deze dag bovendien gratis uw fiets meenemen! Zie voor meer informatie: www.stoomtrein.org
Stoomtrein Katwijk Leiden
Natuurlijk rijden ook bij de Stoomtrein Katwijk Leiden op Nationale Stoomtreindag de stoom- en diesellocomotieven. Dit jaar kun je meerijden in onze railauto’s. Ze zijn in de jaren '20 gebouwd door de Nederlandse fabriek Simplex die daarnaast ook fietsen en motorfietsen produceerde. Simplex verkocht de railauto’s vooral naar Nederlands Indië. Daar deden ze dienst op de uitgebreide smalspoornetten van de plantages. Ze werden gebruikt door opzichters maar ook om kinderen naar school te brengen. Het is heel goed mogelijk dat er nog een paar te vinden zijn bij Indonesische suikerfabrieken. Onze railauto’s, de enige twee die ooit in Nederland hebben gereden, zijn gebruikt op het uitgebreide smalspoornet van de Leidsche Duinwater Maatschappij (LDM) in de Katwijkse duinen. We hebben een vierpersoons- en een zespersoonsuitvoering. Beide railauto’s zijn de afgelopen jaren volledig gerestaureerd en hebben weer het uiterlijk zoals ze ooit door Simplex werden afgeleverd. Meer informatie: www.stoomtreinkatwijkleiden.nl
Museumstoomtram Hoorn-Medemblik
Tramstation Hoorn is helemaal klaar om de reizigers van de stoomtram te ontvangen. Het gebouw en de omgeving zijn grotendeels nieuw gebouwd, maar wie er rondloopt, raakt al snel in de ban van de bijzondere sfeer van 100 jaar geleden. Kom het zelf beleven op Hemelvaartsdag 2018: de stoomtrams rijden volgens een uitgebreide dienstregeling met drie stoomtrams en de hele spoorlijn van Hoorn tot Medemblik komt tot leven, want bij de Museumstoomtram en ook onderweg wachten flink wat belevenissen op u. Zie voor meer informatie: www.stoomtram.nl
Stoomtrein Goes-Borsele
Sporen naar het Verleden, het jaarlijkse treinenfeest van de Stoomtrein Goes-Borsele! Jong en oud genieten van treinen in allerlei maten, indrukwekkende machines en nog veel meer. Beleef de kracht van stoom en diesel, met sissende machines, schelle fluiten en brullende motoren. Reis mee met de treinen, vraag de machinisten de oren van hun hoofd en doe mee met allerlei leuke kinder-doe-dingen!
Maar liefst drie stoomlocomotieven zijn te gast: De eerste is de fraaie ‘Navizence’, loc 8 van Museum Buurtspoorweg (MBS). Een van oorsprong Zwitserse machine uit 1910, waarvan het type bekend staat als Tigerli. Aanmerkelijk jonger is de tweede gast: Loc WD 196 van Stoomcentrum Maldegem, een stoere machine uit 1953, oorspronkelijk gebouwd voor het Britse leger. Beide typen locomotieven hebben na de oorlog bij de Nederlandsche Spoorwegen vele kilometers goederentrein samengesteld in de rangeerdienst. De grootste en jongste gast is stoomloc 65 018 van de Stoom Stichting Nederland in Rotterdam. Deze `moderne` Duitse tenderlocomotief uit 1955 is voor het eerst te zien op de SGB-spoorlijn. Samen met het eigen SGB-materieel staan de drie gastlocs garant voor een gevarieerde dienstregeling tijdens het evenement. Zie voor meer informatie: www.destoomtrein.nl
Het Spoorwegmuseum Utrecht
Van 4 mei t/m 8 mei komt Thomas de Stoomlocomotief weer naar Het Spoorwegmuseum. De populaire blauwe stoomlocomotief uit de gelijknamige tv-serie zal stomen en puffen op het museumterrein. Kinderen kunnen Thomas en zijn vriendjes Henry en Emily ontmoeten en worden geschminkt als een van deze helden. Natuurlijk is de Dikke Controleur er ook! Kinderen kunnen eindeloos spelen en bouwen met Thomas-speelgoed. Tijdens de Thomas sing-a-long kunnen alle kinderen meezingen met de liedjes uit de Thomas-musical. In de speciale Thomasbioscoop wordt natuurlijk de nieuwste Thomas-film vertoond. Vanwege de verwachte drukte is het verstandig vooraf een Thomas-ticket te kopen. Zie voor meer informatie: www.spoorwegmuseum.nl
Museumspoorlijn STAR, Stadskanaal
Op Nationale Stoomtreindag rijden allerlei verschillende treinen bij de STAR, en hebben we leuke extra activiteiten met als thema ‘stukgoederenvervoer’.Kinderen mogen op deze dag actief meedoen met het vervoer van pakketten, zoals dat vroeger ook ging! Er zijn een heleboel pakketten die van Stadskanaal naar Veendam en Musselkanaal vervoerd moeten worden. Als je je pakketten ingeladen hebt, en op de volgende locatie bent, kun je weer helpen uitladen, en staat er een mooie oude vrachtwagen te wachten op jouw pakketjes!
Elk kind dat een pakketje bij de vrachtwagenchauffeur aflevert, krijgt een tegoedbon voor een portie ouderwetse poffertjes. Natuurlijk moeten er ook pakketten mee terug naar Stadskanaal, dus ook daar mag je weer bij helpen. Naast onze oude locomotieven en de oude vrachtwagens die af en aan rijden, is ook het perron in oude stijl aangekleed. Zie voor meer informatie: www.stadskanaalrail.nl
Rijssens Leemspoor, Rijssen
Op Nationale Stoomtreindag 10 mei is er een speciale rijdag bij het Rijssens Leemspoor, van 10.00 tot 16.00 uur: elk half uur opstappen bij de loods en aan de Arend Baanstraat. Locomotief Maaike zal dan onder stoom komen. Als extra attractie is er een show van oude bromfietsen. Zie voor meer informatie: www.leemspoor.nl
Museum Buurtspoorweg, Haaksbergen-Boekelo
Op donderdag 10 mei is het Nationale Stoomtrein dag en dan pakt de Museum Buurtspoorweg extra uit door met alle stoomlocomotieven en rijtuigen te rijden, elk uur van Haaksbergen naar Boekelo. Dit jaar wordt de oudste Nederlandse rijvaardige stoomlocomotief “de Kikker” na een restauratie van ruim 3 jaar weer in dienst gesteld. Tijdens Hemelvaartsdag op 10 mei is de locomotief dan ook te bewonderen tussen Haaksbergen en Boekelo. De Kikker heeft haar gifgroene Staatsspoor-uiterlijk, geruild voor de donkergroene uitvoering waarmee ze voor de Nederlandse Spoorwegen heeft gereden. Ze zal dan ook onder het nummer NS 8107 op de baan verschijnen. Op donderdag 10 mei (en ook op vrijdag 11 mei) kunt u op de museumlocatie Boekelo vanaf 10.30 uur grote modelspoorbanen (voor de kenners: modelbanen van LGB) bewonderen. Deze banen zijn zo groot dat ze in de meeste huizen niet eens passen. Meestal zie je ze in een grote hal of tuin; ze worden daarom ook wel tuinbanen genoemd. Omdat ze zo groot zijn zie je ze ook niet zo vaak, dus dit is een mooie gelegenheid om je eraan te vergapen. Zie voor meer informatie: www.museumbuurtspoorweg.nl
Een overzicht van alle bij Historisch Railvervoer Nederland aangesloten organisaties vindt u op de kaart hier.
